طبق این گزارش که توسط پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی تهیه شده است، یکی از مشخصه‌های کارآمدی تامین مالی دولت به نحوه نگهداری حساب‌های دولتی برمی‌گردد. به عبارتی، یکی از نقاط ضعف مهم در مقوله مدیریت مالیه عمومی که نیازمند اصلاح است، داشتن سیستمی پراکنده برای رسیدگی به دریافت‌ها و پرداخت‌های مرتبط با دولت است. در این راستا، سیستم حساب واحد خزانه جهت جلوگیری از مواردی همچون رسوب نقدینگی، سوءمدیریت درآمد دولت، سوءاستفاده سازمان‌های وصول کننده درآمد و به منظور شفافیت بیشتر و یکپارچگی تمام حساب‌های دولتی توسط نهادهای بین‌المللی همچون صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی توصیه شده است. سیستم حساب واحد خزانه با کمک به تجمیع مانده‌های نقدی دولت، نظارت بر کلیه جریان‌های نقدی دولت را بهبود می‌بخشد. در ایران براساس اصل 5۳ قانون اساسی، کلیه دریافت‌های دولت در حساب‌های خزانه‌داری کل متمرکز می‌شود و همه پرداخت‌ها در حدود اعتبارات مصوب به موجب قانون انجام می‌گیرد. بانک مرکزی به عنوان بانکدار دولت، وظیفه نگهداری حساب‌های دولتی را بر عهده دارد. همچنین براساس ماده ۳۹ قانون محاسبات عمومی، وجوهی که از محل درآمدها و سایر منابع تامین اعتبار منظور در بودجه کل کشور وصول می‌شود و همچنین درآمدهای شرکت‌های دولتی باید به حساب‌های خزانه که در بانک مرکزی افتتاح می‌گردد، تحویل شود. این در حالی است که در چند دهه گذشته بنا به دلایلی از جمله تعدد و پراکندگی جغرافیایی نهادهای دولتی، تمرکز ساختار اداری بانک مرکزی در تهران و فقدان زیرساخت‌های لازم در زمینه بانکداری الکترونیک و سامانه‌های نوین بانکداری، نگهداری و انجام کلیه امور بانکی حساب‌های مربوط به دستگاه‌های اجرایی، به بانک‌های عامل دارای قرارداد نمایندگی از طرف بانک مرکزی واگذار شده است. بررسی‌های مقدماتی حاکی از آن است که رویکرد اغلب کشورها در بحث حساب‌های دولتی و مدیریت نقدینگی دولت، تاسیس و بهره‌گیری از حساب واحد خزانه است تا با متمرکزشدن تمام حساب‌های درآمدی و هزینه‌ای دولت نزد بانک مرکزی، شفافیت افزایش یابد و امکان نظارت مؤثر و افزایش کارایی گردش منابع دولت بیش از پیش میسر شود. البته، بانک‌های تجاری و سایر نهادهای دولتی نیز ممکن است در عملیات حساب واحد خزانه درگیر شوند. چگونگی اجرا و پیاده‌سازی حساب واحد خزانه با توجه به ویژگی‌های هر کشور (قوانین، ویژگی‌های نظام بانکی، نظام پرداخت الکترونیکی) متفاوت است. شکل اجرایی حساب واحد خزانه را در یک طبقه‌بندی بسیار کلی به صورت متمرکز، توزیع شده یا غیرمتمرکز و یا ترکیبی می‌توان تقسیم کرد. شواهد حاکی از آن است که حساب واحد خزانه مستقر در بیشتر کشورها بین دو ساختار مزبور و حساب اصلی خزانه نیز در بانک مرکزی قرار دارد.

مواردی که با دانلود این گزارش می‌توانید از آن آگاهی یابید:

• مروری بر حساب واحد خزانه
• ساختار حساب واحد خزانه
• جایگاه حساب واحد خزانه در کشورهای منتخب
• مزایا و معایب قرار گرفتن حساب واحد خزانه در بانک مرکزی
• و موارد دیگر...