طبق این گزارش که توسط پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی تهیه شده است، در نظام مالی اسلامی، قرض‌الحسنه در کنار عقود مبادله‌ای و مشارکتی به عنوان یکی از جایگزین‌های ربا در تجهیز و تخصیص منابع معرفی شده است. در واقع، قرض‌الحسنه یکی از روش‌های تامین مالی مورد تاکید اسلام به ویژه در برآوردن نیازهای ضروری مسلمانان به شمار می‌رود که در قانون عملیات بانکی بدون ربا نیز به این عقد مهم اشاره شده است. با وجود آن که قرض‌الحسنه از جمله افتخارات نظام بانکی محسوب می‌شود، باید توجه داشت که این پدیده اخلاقی آنگاه که وارد عملیات بانکی می‌شود، به صورت یک محصول بانکی نمود پیدا می‌کند. لذا، تهیه این محصول بانکی برای بانک‌ها یک قیمت تمام شده خواهد داشت و مقوله مهم درآمد بانک از این عملیات بانکی نیز مطرح خواهد بود. از سوی دیگر، تفاوت فاحش نرخ کارمزد وام قرض‌الحسنه با نرخ بهره وام‌های ربوی در بازار غیرمتشکل پولی و مالی، این نگرانی را به وجود خواهد آورد که فقدان مدیریت اصولی در زمینه سیاست‌گذاری تامین منابع و مصارف قرض‌الحسنه موجب افزایش رباخواری در بازار غیرمتشکل پولی و مالی شود. بر مبنای قانون عملیات بانکی بدون ربا، منابع قرض‌الحسنه در قالب سپرده‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز و سپرده‌های قرض‌الحسنه جاری در نظام بانکی تجهیز می‌شوند؛ ولی به دلیل سیاست‌گذاری‌های نامناسب طی دو دهه گذشته، بیش از نیمی از این منابع (سپرده‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز) صرف پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه نشده است و حجم زیادی از سپرده‌ها تحت عنوان سپرده قرض‌الحسنه جاری در نظام بانکی تجهیز شده که منحصراً در اختیار بانک‌ها بوده و منافع زیادی از این محل از سپرده‌گذاران سلب و به بانک منتقل شده که به دلیل قوانین موجود کشور، معمولاً هیچ الزامی بر بانک‌ها برای تخصیص تسهیلات قرض‌الحسنه از سپرده‌های قرض‌الحسنه جاری وجود نداشته است. از این رو، سپرده‌های قرض‌الحسنه به عنوان یکی از بازوهای مهم عملیاتی کردن نظام بانکداری بدون ربا، در سال‌های گذشته با چالش‌های فراوانی روبه‌رو بوده است. بر مبنای آمار بانک مرکزی، عملکرد ۴۰ ساله نظام بانکی بدون ربا در کشور نشان می‌دهد که علی‌رغم رشد منابع قرض‌الحسنه طی سال‌های گذشته، سهم سپرده‌ها و تسهیلات قرض‌الحسنه در مقایسه با سایر روش‌های تجهیز و تخصیص منابع در سطح ناچیزی قرار گرفته و به طور متوسط حدود 6۰ درصد از منابع سپرده قرض‌الحسنه پس‌انداز به اعطای قرض‌الحسنه اختصاص یافته است.  از این رو در این گزارش، سعی شده است چالش‌های تجهیز و تخصیص منابع قرض‌الحسنه شناسایی و راهکارهای اجرایی جهت تقویت قرض‌الحسنه در نظام بانکداری و ساماندهی اعتبارات خرد و ارزان قیمت قرض‌الحسنه جهت توسعه عدالت اجتماعی و کرامت انسانی و مبارزه با فقر و شکاف طبقاتی معرفی شود. بدین منظور مفهوم قرض‌الحسنه و اهمیت آن در نظام بانکداری بدون ربا تشریح شده است؛ همچنین با استفاده از آمارهای رسمی بانک مرکزی، عملکرد نظام بانکی کشور طی سال‌های مختلف از لحاظ تجهیز و تخصیص منابع نشان داده شده است و نقاط آسیب‌پذیر منابع و مصارف قرض‌الحسنه معرفی و در نهایت راهکارهای پیشنهادی برای تقویت قرض‌الحسنه در نظام بانکی کشور ارائه شده است.

مواردی که با دانلود این گزارش می‌توانید از آن آگاهی یابید:

• مفهوم قرض‌الحسنه
• اهمیت قرض‌الحسنه در نظام بانکداری بدون ربا
• وضعیت قرض‌الحسنه در نظام بانکی کشور
• راهکارهای تقویت و ساماندهی منابع و مصارف قرض‌الحسنه
• و موارد دیگر...