ارزیابی نسبت نقدینگی به تولید، توسعه مالی و رشد اقتصادی: شواهدی از اقتصاد ایران
طبق این گزارش که توسط پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی تهیه شده است، یکی از مسائلی که در حوزه اقتصاد پولی طی دو دهه گذشته محل بحث کارشناسان اقتصادی و بعضاً محل مناقشه دولتمردان و اقتصاددانان بوده است، نسبت نقدینگی به تولید در اقتصاد ایران است. گروهی از کارشناسان اقتصادی یا سیاسی، با بررسی اعداد کلهای پولی و تناسب آن با حجم تولید ناخالص داخلی در کشورهای مختلف و عمدتاً توسعه یافته، مقادیر بزرگتر از واحد برای نسبت نقدینگی به تولید را به منزله توسعه مالی تعبیر کردهاند. پیروان این رویکرد، سپس با مفروض دانستن اثر مثبت توسعه مالی در توسعه اقتصادی، این گونه استدلال میکنند که به منظور افزایش تولید و رسیدن به مرزهای توسعه، نسبت مطلوب نقدینگی به تولید به مراتب بزرگتر از واحد است و بر این اساس توصیههای سیاستی را بر محور ضرورت افزایش نسبت نقدینگی به تولید در اقتصاد ایران ارائه کردهاند. همراه شدن این دیدگاه با مشکلات تامین مالی بنگاهها در سطح خرد، که در اصطلاح به تنگنای اعتباری بنگاهها نیز شهرت یافته است، در صورت بیتوجهی به مفاهیم بنیادی پول و اعتبار، سبب رواج این برداشت میان سیاستمداران و بعضاً کارشناسان اقتصادی شده است که راهکار افزایش تولید و رفع مشکلات تولیدی بنگاهها نیز همان افزایش نسبت نقدینگی به تولید تا میزان متداول در بین کشورهای توسعه یافته است. برداشت نادرست از مفاهیمی مانند پول، نقدینگی، اعتبار و تسهیلات، بیتوجهی به چندوجهی بودن توسعه مالی، غفلت از ساختارهای نهادی، کیفیت حکمرانی و سایر شرایط کشورها در تحلیلهای کلان، و همچنین تجویز پویا از یک تحلیل ایستای مقایسهای میتواند به ارائه توصیههای سیاستی گمراه کننده و در نتیجه تشدید ناترازیها در اقتصاد کلان، التهاب در بازار داراییها مانند ارز، طلا، مسکن، و خودرو و تقویت انتظارات تورمی منجر شود. از این رو، در این گزارش سعی بر آن است که ضمن کنکاش در مفهوم توسعه مالی و ابعاد آن، در ابتدا شاخصهای مختلف ارزیابی توسعه مالی بررسی و جایگاه نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی در تحلیل توسعه مالی تبیین شود. سپس با بررسی این شاخص در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه، به چگونگی تغییرات نسبت نقدینگی به تولید کشورها و روند آن طی دهههای گذشته پرداخته میشود. در ادامه، با بهرهگیری از شناخت نسبی کسب شده از مفهوم توسعه مالی و جایگاه نسبت نقدینگی به تولید، با تمرکز بر بررسی این نسبت در اقتصاد ایران، به ارائه تصویر دقیقتر از محتوای کلهای پولی با تکیه بر دو بعد عرضه و تقاضا پرداخته میشود. همچنین، سعی بر آن است که در خلال مباحث ارائه شده، نقد و بررسی استدلالهای معطوف به ضرورت افزایش نسبت نقدینگی به تولید در اقتصاد ایران انجام شود. ارائه پیشنهادها و توصیههای سیاستی براساس مبانی نظری و تجارب بینالمللی نیز پایان بخش این گزارش خواهد بود.
مواردی که با دانلود این گزارش میتوانید از آن آگاهی یابید:
- بررسی روند نسبت نقدینگی به تولید در کشورهای مختلف
- بررسی نسبت نقدینگی به تولید در اقتصاد ایران
- برخی توصیههای سیاستی
- و موارد دیگر...