معافیتهای مالیاتی ؛ آثار و ظرفیتهای درآمدی آن
طبق این گزارش که توسط مرکز پژوهشهای توسعه و آیندهنگری سازمان برنامه و بودجه تهیه شده است، موضوع منابع تأمین مالی هزینههای دولت، علاوه بر این که هیچگاه به صورت فنی و کارشناسانه در نهاد و سازمان دولتی و غیردولتی مورد بحث نبوده است، بلکه برخلاف طرف هزینههای دولت، در هنگام بودجهبندی توسط سازمان برنامه و بودجه کشور حتی به صورت غیرکارشناسانه و لابیگرانه نیز درباره آن گفتگو انجام نمیگیرد. منابع، بخش مغفول سیاستگذاری در بودجهریزی ایران است که مورد کم لطفی سیاستگذار است. در فرایند بودجهریزی که سالانه با مسئولیت مستقیم ستاد تنظیم بودجه سازمان برنامه و بودجه کشور اجرا میشود، اساساً برآوردی به جز عملیات ضرب و تقسیم ساده در مبالغ سال گذشته اجزای منابع بودجه وجود ندارد. نظام بودجهریزی در ایران همچنان بر پایه ویژگیهای یک نظام سنتی بودجهریزی تدریجی است. تمرکز فرایند تخصیص بودجه در این نظام، بر ردیفهای بودجهای و مخارج آنها است که به آن، بودجهبندی از نوع مخارج محور نیز گفته میشود. سیاستگذاری یا به عبارتی بهتر، عدم سیاستگذاری درست در حوزه مالیات، منتج به تصمیمات نادرستی مانند معافیتهای مالیاتی گسترده و مبهم در اقتصاد ایران شده است که البته بخشی از این تصمیمات به حوزه سیاسی و مصوبات مجلس و بخشی دیگر نیز به حوزه اجرایی و اداری در درون دولتها مربوط میشود. با این حال، وجود معافیتها در نظام مالیاتی ایران پیامدهای قابل توجهی را در عملکرد اقتصادی و حتی خود دولت ایجاد کرده است که در سه بخش به آنها اشاره میشود. نخست، به دلیل اعمال معافیتهای گسترده مالیاتی بخش بزرگی از ظرفیت درآمد مالیاتی کشور بلااستفاده مانده و خارج از دسترس سیاستگذار و دولت قرار دارد. این پیامد توانایی تأمین مالی بودجه دولت و جبران کسری بودجه سالانه را با مشکل مواجه میسازد. دوم این که، طریقه اجرای این معافیتها ناصحیح بوده و موجب کاهش انگیزه فعالیتهای تولیدی و خدماتی از سوی فعالین اقتصادی میشود. سوم این که، اعطای بیحد و حساب معافیتهای متنوع مالیاتی، شفافیت در اقتصاد و جریان وجوه در بین بخشهای مختلف اقتصادی را لطمهدار کرده است. این گزارش در بخش نخست به وضعیت نظام مالیاتی، معرفی قوانین، اسناد و دستورالعملهایی که به نوعی معافیتهای مالیاتی را دربرگرفتهاند و درآمدهای حاصل از عملکرد این نظام میپردازد. در بخش بعد، به تفصیل درباره پیامدهای حاصل از معافیتها پرداخته میشود. در بخش سوم، معافیتهای مالیاتی به تفکیک بر اساس طبقهبندی بخشهای اقتصادی مورد تحلیل قرار میگیرد. در این قسمت اختصاصاً پیامد هرکدام از معافیتها بر فعالیتهای اقتصادی آن بخش و سایر فعالیتها بررسی میشود. در بسیاری از موارد، معافیتهایی که برای برخی فعالیتهای تولیدی و خدماتی در نظر گرفته شده است، دارای اثراتی فراتر از اقتصاد بوده و پیامدهای اجتماعی و زیست محیطی را نیز به دنبال دارد. در اینجا سعی میشود تا حد امکان، تحلیل جامع از اثرات معافیتها بر عملکرد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و زیست محیطی ارائه شود.
مواردی که با دانلود این گزارش میتوانید از آن آگاهی یابید:
- نهادهای مؤثر در نظام مالیاتی کشور
- بررسی معافیتهای مالیاتی
- پیامد معافیتها در نظام مالیاتی ایران
- عملکرد وصول درآمدهای مالیاتی
- و موارد دیگر...