مطالعه آسیب شناسی بازار گاز طبیعی کشور و ارائه تجربیات بینالمللی
طبق این گزارش که توسط معاونت بررسیهای اقتصادی اتاق بازرگانی تهران تهیه شده است، گاز طبیعی با سهم 55 % از سبد مصرف انرژی و دسترسی 55 % خانوارهای کشور به شبکههای توزیع این سوخت فسیلی، به عنوان اصلیترین حامل انرژی در کشور شناخته میشود. اگرچه تاریخچه گاز طبیعی در ایران در دهه 40 شمسی و صادرات به شوروی آغاز شد، اما طی آن سالها، گاز عمدتا فرآورده جانبی در تولید و بهرهبرداری از منابع نفتی به شمار میآمد. اما بعد از انقلاب اسلامی، این جایگاه دستخوش تغییر گشت و مورد توجه سیاستگذاران قرار گرفت. نظام تعرفهگذاری این حامل انرژی نیز از عوامل ایجاد کننده بحران ناترازی است به نحوی که قیمتهای حقیقی شده در سال 1399، در سطوح پایینتری از قیمتهای سال 1380 قرار دارد و در سال 1399 به طور میانگین تنها 0.7 % از هزینههای خانوار به گاز اختصاص یافته است. این مشکلات در کنار عوامل دیگری همچون عدم ایجاد ظرفیت ذخیرهسازی یا راندمان پایین صنایع و نیروگاهها، کشور را با بحران ناترازی گاز مواجه نموده است. بر این اساس، مجموع عدم النفع 4 بخش اصلی مصرف کننده گاز ناشی از قطعی گاز در فصول سرد در سال 99 معادل 6.3 میلیارد دلار بوده است که 1 میلیارد دلار متعلق به بخش پتروشیمی، 4.3 میلیارد دلار نیروگاهها و مابقی در بخشهای سیمان و فولاد بوده است. اگرچه روشهای گوناگونی به منظور حل مساله ناترازی گاز پیشنهاد میشود اما در این میان، ایجاد ساز و کاری به منظور مبادله گاز طبیعی را بایستی یکی از اصلیترین روشهای حل مساله دانست. در کنار عواملی همچون امکان اجرا در بازه زمانی کوتاه مدت و امکان کشف قیمت، اتکا به ظرفیتهای بخش خصوصی در استقرار و عمق بخشیدن به این ساز و کار موجب اولویت این روش شده است. اگرچه طی سالهای اخیر نیز تلاشهایی همچون بازار بهینهسازی انرژی و بورس گاز، هر یک در مقاطعی مورد توجه قرار گرفته است، اما به دلیل عدم توجه به زیرساختها و الزامات مورد نیاز، هیچیک نتوانستهاند به اهداف خود دست یایند. این گزارش به بررسی آسیب شناسی بازار گاز طبیعی کشور و ارائه تجربیات بینالمللی میپردازد.
مواردی که با دانلود این گزارش میتوانید از آن آگاهی یابید:
- آسیب شناسی وضعیت موجود و چرایی عدم تشکیل بازار گاز در کشور
- مروری بر تاریخچه بخش گاز
- ناترازی گاز
- مروری بر دورههای مختلف قیمتگذاری گاز در روسیه
- و موارد دیگر...