اقتصاد جمعیت
طبق این گزارش که توسط پژوهشکده امور اقتصادی وزارت دارایی تهیه شده است، نبرد بر سر قدرت ویژگی انسانها و جوامع در تمامی اعصار تاریخ بوده است. عصر حاضر به واسطه جایگاه منحصربهفرد انسانها در عصر دانایی و تمرکز بر بهرهگیري از ظرفیتهاي ایدهپردازي، خلاقیت و دانایی انسانها کار را تا جایی جلو میبرد که مفاهیمی مثل جنگ جهانی بر سر استعدادها مطرح میگردد و استعدادهاي برتر انسانها میکرو فیزیک قدرت نام میگیرد که منبع اصلی قدرت رقابتی انسا نها و جوامع به حساب میآید. اگر با این حساب سرمایه انسانی را موتور توسعه اقتصادي بدانیم، سؤال اهمیت جمعیت انسانها در این بین است. زمانی بیشتر بودن تعداد جمعیت عامل قدرت یک جامعه به حساب میآمد. امروزه سوال این است که آیا جمعیت بیشتر، خود عامل قدرت است یا جمعیت بیشتر زمینهساز تبلور انسانهایی مستعدتر و پیشرفت جامعه به واسطه آن است. یا بهتر است جمعیت کمتر و امکان بهبود کیفیت بیشتري داشته باشیم و به این ترتیب انسانهاي مستعدتر بیشتري نیز خواهیم داشت. مطلب مهم دیگر در خصوص میزان رشد سالانه مطلوب و معقول جمعیت براي یک کشور و سیاستهاي دولت در این زمینه است. اثرگذاري تغییرات جمعیت بر متغیرهاي اقتصادي براي نمونه رشد و توسعه اقتصادي، اندازه دولت و اندازه بازارها از دیگر موارد مهم اقتصادي است که موضوع جمعیت با آن در ارتباط است. سؤال این است که چرا سیاست کاهش جمعیت پس از انقلاب در ایران به زودي مورد پذیرش جامعه قرار گرفت و حتی زودتر از پیشبینیها کاهش جمعیت اتفاق افتاد ولی سیاستهاي افزایش جمعیت به آسانی جواب موردنظر سیاستگذار را فراهم نمیکند؟ برخی تلاش کردهاند پاسخ به این سوالات را از طریق تئوري گذار جمعیتی پاسخ دهند اما این تئوري نمیتواند تبیین کاملی خصوصا براي سرعت کاهش رشد جمعیت در ایران فراهم کند. در این گزارش پاسخ به این سؤال در چارچوب مدلهاي کلان اقتصادي ارائه میشود. به نظر میرسد مدلهاي کلان اقتصادي از دو بعد به این سؤالات پاسخ میدهند. برخی از آنها به انگیزه والدین براي فرزندآوري میپردازند و نوعدوستی یا خودخواهی والدین و تصمیمات بهینه آنها براي داشتن فرزندان بیشتر را مورد ارزیابی قرار میدهند که گزارش حاضر در چارچوب آنها بحث خواهد کرد.
مواردی که با دانلود این گزارش میتوانید از آن آگاهی یابید:
- نگاهی به تغییرات جمعیت در جهان و ایران
- تئوریهای جمعیت
- چالشهای کاهش جمعیت
- کاهش باروري و نابرابري اجتماعی-اقتصادي
- و موارد دیگر...