تجاربی از دلارزدایی در جهان و درسهایی برای ایران
طبق این گزارش که توسط پژوهشکده امور اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه شده است، دلاري شدن، پدیدهاي گسترده در اقتصادهاي نوظهور، در حال توسعه و در حال گذار است و وضعیتی را توصیف میکند که در آن عوامل اقتصادي، یعنی افراد و شرکتهاي خصوصی یک حوزه قضایی مشخص، از واحد پول یک کشور خارجی (اغلب دلار آمریکا یا یورو)، استفاده میکنند و در نتیجه این پول خارجی تا حدودي جایگزین پول داخلی به عنوان واحد شمارش، وسیله مبادله و ذخیره ارزش (کارکردهاي کلاسیک پول) میشود. این لزوماً به معناي دلاريسازي کامل و رسمی نیست که در آن مقامات کشور مربوطه به طور رسمی، پول خارجی را به عنوان پول قانونی، به موازات یا جایگزین پول داخلی تصویب میکنند. استفاده از پول خارجی اغلب انتخابی منطقی به ویژه در کشورهایی است که اعتماد به پول داخلی کم باشد؛ تورم بالا باشد؛ سابقه سیاست پولی، کوتاه و یا ضعیف و خاطرات تورم بالا یا حتی ابرتورم حاکم باشد. رژیمهاي نرخ ارز ثابت و همچنین داشتن روابط تجاري و مالی نزدیک با پول اصلی (معمولاً دلار آمریکا یا یورو) نیز، عوامل دیگري هستند که منجر به دلاري (یورویی) شدن میشود. دلاري شدن داراي اشکالات قابل توجهی به ویژه براي بانکهاي مرکزي است، زیرا اثربخشی سیاست پولی را کاهش میدهد و باعث ایجاد چالشهاي ثبات مالی میشود. علاوه بر این، توانایی بانک مرکزي را براي عمل به عنوان آخرین وام دهنده براي حمایت از مؤسسات مالی که با مشکلات نقدینگی موقت مواجه هستند، محدود میکند زیرا دسترسی نامحدودي به پول خارجی ندارد. این عوامل در کنار برخی از محركها از جمله بحرانهاي مالی جهانی و آسیبپذیري سیستم متکی به دلار، بیاعتمادي به آینده دلار ناشی از کاهش سهم آمریکا در اقتصاد جهانی، اثرپذیري اقتصاد کشورها از سیاستهاي پولی آمریکا، استفاده ابزاري آمریکا از دلار، ظهور قدرتهاي جدیدي مثل چین و تمایل به بینالمللی کردن پول خود، پیشرفت فناوري و ظهور ارزهاي دیجیتال و نیز تمایل کشورهاي در حال توسعه به حفظ دلارهاي خود به جاي هزینه کردن آن با توجه به محدودیتهاي دسترسی به دلار، برخی کشورها را به سمت دلارزدایی سوق داده است. در این گزارش ضمن ارائه برخی توضیحات کلی پیرامون دلاریزه شدن، سعی شده است به پارهاي از تجربیات دلارزدایی در سطح جهان پرداخته شود.
مواردی که با دانلود این گزارش میتوانید از آن آگاهی یابید:
- دلاریزه شدن و اشکال آن
- منافع و معایب دلاریزه شدن
- دلارزدایی و محرکهای آن
- اثر دلارزدایی بر جایگاه دلار در جهان
- و موارد دیگر...